Ahmed Medenî Efendi Kimdir?

Yazar - Şair | 0 yorum

 Ahmed Medenî Efendi Kimdir


(Kerkük, 6 Nisan 1889 - Kerkük, 20 Ocak 1940)

H. 4 Şaban 1306 / R. 25 Mart 1305 (M. 6 Nisan 1889) tarihinde Kerkük'te doğdu. Babası Kerkük Evkaf memuru ve Hazine Dava vekili şair ve mutasavvıf Abdullah Kudsî'dir. İlkokul eğitimini özel okullarda gördü. Daha sonra Kerkük Mekteb-i Rüşdiye-yi Mülkiye'yi pekiyi derece ile bitirdi. 15 Ağustos 1903'te Kerkük Tahrîrât Kalemi'nde göreve başladı. 26 Temmuz 1912'de fahrî olarak Meclis-i İdâre-yi Liva Mahkemesi Zabıt Kitâbeti'ne, aynı yılın 30 Ağustosunda da Kerkük Mekteb-i İdâdisi'nde Coğrafya öğretmenliğine vekâleten atandı. 8 Ocak 1914'te imtihanda yeteneğini ispatlayarak Kerkük Sancağı Nüfus Başkitâbeti'ne tayin edildi. Osmanlı Arşivindeki Sicill-i Ahvalde verilen biyografisi, Birinci Dünya Savaşı'nın çıkması üzerine kesilmiştir. Ömrünün sonuna kadar görevini sürdüren A. Medenî Efendi, 20 Ocak 1940'ta vefat etti. Henüz genç denebilecek yaşta ve hayatının en verimli çağında bulunan Kudsîzâde A. Medenî Efendi'nin ölümü, Kerkük'te büyük teessür uyandırmıştır.

Kudsîzâde A. Medenî Efendi'nin esas şöhreti, Kerkük'te ilk defa gazete ve dergi çıkarmış olmasından ve yine ilk defa matbaa kurmasından kaynaklanmaktadır. Havadis adındaki bu ilk gazete, 24 Şubat 1912 tarihinde yayımlanmıştır. Ayrıca Kerkük'te ilk dergi olan Maarifi de, arkadaşı Mehmed Cevad (Cevad Neciboğlu) ile birlikte çıkarmıştır. Birinci Dünya Savaşı sonunda Irak'ı işgal eden İngilizler, Kudsîzâde'nin matbaasını zorla satın aldılar ve 25 Ekim 1918'den sonra Havadis gazetesinin yayınına son verdiler. Bir müddet köşesine çekilen Kudsîzâde, İngilizlerin kontrolü altında yayımlanan Necme gazetesine karşılık arkadaşlarıyla birlikte Teceddüd gazetesini, 20 Kasım 1920'de çıkarmaya başladı. Ancak İngilizlerin baskısına dayanamayan arkadaşları, Kudsîzâde'yi yalnız bırakınca, gazeteden çekilmek zorunda kaldı.

Kudsîzâde A. Medenî Efendi, az sayıda şiir örnekleri vermesine karşılık, nesirde üstün bir seviye tutturmuştur. Özellikle Irak Türkmenlerinin kültür tarihinde önemli bir dönüm noktası olan basın hayatı, O'nunla birlikte ortaya çıkmış ve yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. Bununla da yetinmeyen Kudsîzâde, İstanbul'da başlayan ve nesir alanında görülen yenileşme akımını, Irak Türkmen edebiyatına aktarmıştır. Böylece hem dil, hem fikir alanında, sadeleşme hareketinin öncülüğünü yapmıştır. Sosyal, didaktik, millî, iktisadî ve coğrafî sahalarda yazdığı makalelerin çoğunu, Kerkük'te yayımlanan Havadis gazetesi ile Maarif ve Kevkeb-i Maarif dergilerinde; Bağdat'ta çıkan Zuhur ve Beynü'n-nehreyn, Musul'da çıkan Neyneva ve en-Necât gibi dergilerde neşretmiştir. Eserleri: Makâlât-ı Medeniyye, Bağdat, 1330-1328. (Bu kitabın ikinci cildi ile Vatan İçin Feryadım adlı kitabını ise bastıramamıştır.)

1256 görüntüleme

Yorum YapYorumunu Paylaş

Facebook Hesabınla yorum yapabilirsin

Ahmed Medenî Efendi hakkında yorumunuzu paylaşın