Alexander Dubçek Kimdir?
Alexander Dubček (okunuÅŸ: Dubçek), (d. 27 Kasım 1921 Uhrovec - ö. 7 Kasım 1992 Prag) Çekoslovak devlet adamı. Çekoslovakya Komünist Partisi (KSC) birinci sekreterliÄŸi sırasında uyguladığı reform programı sebebiyle, Çekoslovakya'nın AÄŸustos 1968'de SSCB ve VarÅŸova Paktı üyesi devletler tarafından iÅŸgal edilmesine sebep olan kiÅŸidir. Dubçek, çocukluk yıllarında babası Stefan Dubçek'le birlikte gittiÄŸi Sovyetler BirliÄŸi'nde göçmen olarak yaÅŸadı. Öğrenimini Kırgızistan'da gördü. Babası tarafından kurulan bir sanayi kooperatifinde monitörlük yaptı. 1938 yılında ailesiyle birlikte Çekoslovakya'ya döndü. 1939'da Çekoslovak Komünist Partisine üye oldu. II. Dünya Savaşı sırasında Slovak Milli Ayaklanması adlı yeraltı direniÅŸ teÅŸkilatına katıldı ve Alman iÅŸgal kuvvetlerine karşı savaÅŸtı. Bu savaÅŸta iki defa yaralandı. SavaÅŸtan sonra Komünist Parti içinde devamlı olarak yükseldi. 1955'te Sovyetler BirliÄŸi'ne giderek Yüksek Siyasi Etütler Okulunu bitirdi. 1958'de memleketine dönerek Bratislava'daki bölge komitesinin birinci sekreteri ve hem Slovak, hem de Çekoslovak komünist partilerinde Merkez Komitesi Ãœyesi oldu. 1962'de KSC Merkez Komitesinin seçtiÄŸi parti prezidyumu asil üyeliÄŸine getirildi. 1963'te Slovakya kolu birinci sekreterliÄŸine seçildi. Ekim 1967'de Prag'da yapılan bir Merkez Komitesi toplantısında parti birinci sekreteri Antonin Novotny'e karşı partinin ve ekonomik reform yanlılarından baÅŸka Slovak milliyetçilerinin de desteÄŸini topladı. Novotny, 5 Ocak 1968'de yerine Alexander Dubçek'i bırakarak birinci sekreterlikten istifa etti. Alexander Dubçek'in parti birinci sekreteri olmasından sonra 1968'in ilk aylarında Çekoslovak basınına daha geniÅŸ serbestlikler tanındı. Stalin dönemindeki siyasi tasfiye kurbanlarına itibarları iade edildi. Nisan ayında Çekoslovakya'nın sosyalizm yolu adı verilen bir reform programı yürürlüğe kondu. Bu geliÅŸmeler SSCB'de ihtiyatla karşılandı. 29 Temmuz-2 AÄŸustos arasında iki ülkenin en yüksek düzeydeki liderleri Slovakya'daki Cierna ÅŸehrinde bir araya geldiler. Dubçek bazı küçük tavizler vermeyi kabul etti. 3 AÄŸustos 1968'de Bratislava'da diÄŸer DoÄŸu Avrupalı komünist liderlerin de onayladığı bir protokol imzalandı. Fakat Çekoslovakya'daki geliÅŸmelerden ve liberalleÅŸme eÄŸilimlerinden memnun olmayan SSCB ve VarÅŸova Paktı üyesi diÄŸer ülkeler 20 AÄŸustos 1968 gecesi Çekoslovakya'yı iÅŸgal ettiler. Dubçek ve Prezidyum'un diÄŸer beÅŸ üyesi tutuklanarak Moskova'ya götürüldü. Halkın baÅŸlattığı direniÅŸ neticesinde Sovyetler, Dubçek'le anlaÅŸmak zorunda kaldı. Daha sonra Prag'a dönen Dubçek, hisli bir konuÅŸma yaparak halkın daha fazla desteÄŸini istedi. Fakat giderek durumu zayıflayan Dubçek'in yardımcıları vazifelerinden uzaklaÅŸtırıldı. Kendisi de Nisan 1969'da parti birinci sekreterliÄŸinden alınarak Federal Meclis baÅŸkanlığına getirildi. Ocak 1970'te Türkiye'ye büyükelçi olarak tayin edildi. Aynı yıl Partiden ihraç edilerek Prag'a geri çaÄŸrıldı. Bratislava'da orman idaresi müfettiÅŸliÄŸine getirildi. Bratislava'da gözetim altında yaÅŸadı. Alexander Dubçek, Çekoslovak Komünist Partisi ve Prezidyum üyelerinin topluca istifa etmelerinden sonra 28 Aralık 1989'da oy birliÄŸiyle parlamento baÅŸkanlığına seçildi. Kendisine Avrupa Parlamentosu tarafından verilen Saharov Ödülünü alırken, 17 Ocak 1990'da yaptığı bir konuÅŸmada Çekoslovakya'nın gelecekte Avrupa'daki yerini alması için her ÅŸeyi yapacağını ve ülkesinin Avrupa TopluluÄŸuna üyeliÄŸinin yalnızca zaman meselesi olduÄŸunu söyledi. 27 Haziran 1990'da yeni seçilen Çekoslovakya parlamentosunun baÅŸkanlığına getirildi. Arzu ettiklerine ulaÅŸamadan 7 Kasım 1992'de trafik kazası sonucu öldü.
1354 görüntüleme
Alexander Dubçek hakkında yorumunuzu paylaşın